Yapay zeka, son yıllarda insan yaşamında büyük bir önem kazandı. Sağlık ve eğitim gibi çok sayıda alanda kullanılan yapay zeka, verileri hızlıca toplayıp daha kolay bir şekilde işlemek ve analiz etmek konusunda insanlara son derece fayda sağlıyor. Ayrıca son yıllarda, yapay zekanın sanat alanındaki rolünün ne olduğu ve ne olabileceği hakkında tartışmalar gözlemleniyor. Özellikle yapay zekanın ürettiklerinin özgünlüğü ve yaratıcılığı konusunda insanların aklında pek çok soru işareti görülüyor. Geçtiğimiz günlerde, Ai-Da adındaki robot tarafından oluşturulan tablonun 1 milyon doları aşkın fiyata satılması, yapay zekanın sanattaki yerini sorgulatan bir gelişme ve yenilik oldu ve bu tür soru işaretlerinin artmasına yol açtı.
Bir yapay zeka robotunun; İngiliz bilgisayar bilimci ve şifre çözücü, yapay zekanın “babası” olarak anılan Alan Turing’i resmettiği tablosu 1.32 milyon dolara satıldı. İlk başta 120.000 ila 180.000 dolar arasında bir fiyata satılacağı düşünülen “A.I God” adlı dijital sanat eserine 27 adet teklif geldiği bildirildi ve satışı düşünülenin çok üstünde bir fiyatta gerçekleşti. Yapay zekanın ürettiği bir tabloya bu kadar yüksek bir fiyat biçilmesi, yapay zekanın sanattaki rolüyle birlikte sanatın gelecekteki değerini de sorgulattı. Müzayede evi ise bu satışın, “küresel sanat piyasasında yeni bir çığır açtığını, bir insansı robot tarafından yapılan bir sanat eseri için müzayede ölçütünü belirlediğini” ifade etti.
Ai-Da, dünyanın ilk ultra gerçekçi insansı robotu olarak tanınıyor. Sanatçı olmasının yanı sıra tasarımcı ve şair olarak da tanımlanan Ai-Da, Gözlerinde bulunan kameralar, yapay zeka algoritmaları ve robotik kolu aracılığıyla çizim ve boyama yapabiliyor.
Bir insansı robotun böyle bir tabloyu nasıl ortaya çıkardığına gelinirse, Ai-Da bu portreyi oluştururken ilk olarak konuyu belirleyerek işe koyuldu. Alan Turing’i seçme sürecinin, Ai-Da’nın yaratıcılarının onunla “iyilik için yapay zeka” konusu üzerinde tartışma yapmaları sonucunda gerçekleştiği, Alan Turing’in yapay zeka tarihinde önemli bir kişi olmasının onu seçmesindeki neden olduğu ifade edildi. Ai-Da, gözlerindeki kameralar aracılığıyla Turing’in bir fotoğrafını analiz etti. Turing’in yüzünün farklı bölümlerinin 15 farklı resmini oluşturdu ve bu resimlerden üçünü seçip son parçada birleştirdi. Oluşturduğu resmi 3D dokulu bir yazıcı yardımıyla daha büyük bir tuval üzerine bastı ve böylelikle tablo tamamlandı.
Sanat, farklı şekillerde tanımlanıp yorumlanan bir kavramdır ve sanatın tanımının yapılmasındaki güçlükler, yapay zekanın gerçek bir sanat eseri yaratabileceği konusunda da farklı görüşleri beraberinde getiriyor. Yaygın olarak, sanatın özgünlük ve yaratıcılık içermesinin gerekli olduğu fikrine rastlanıyor. Bazıları yapay zekanın ancak bir araç olarak kullanılabileceğini, gerçek sanat eserlerinin ise ancak insanlar tarafından yaratabileceğini düşünüyor. Bu görüşe göre, yapay zeka insanların verdiği komutlara uyuyor ve buna göre bir ürün ortaya koyuyor, bu yüzden yapılan şeyin bir sanat olarak tanımlanamayacağına inanılıyor. Bu fikre karşıt olarak tüm sanatların kendinden önce gelenlerin bir ürünü olduğu ve hem insanın hem de yapay zekanın oluşturduğu sanat eserlerinin başkalarının eserleri üzerine inşa edildiğini savunanlar da var. Zıt görüşlerin yol açtığı tartışma tam olarak netlik kazanmasa da, yapay zekanın pek çok alandaki etkisinin yanı sıra sanat alanında da gelecekte büyük bir değişimi beraberinde getirme ihtimali göz ardı edilemez bir gerçek.
Düzenleyen: Şahika Derin Türüt