ABD-Çin Arasındaki Ticaret Savaşı Yeniden Alevlendi

Dünya’nın ekonomik ve askeri yönden süper gücü olan iki devlet arasında yaşanan, ticari alandaki bilek güreşi ve sonuçları tüm dünyayı etkilemeye devam ediyor.

Nadir Toprak Elementleri’nin(NTE) dünyadaki rezervinin %44’üne sahip olan ve küresel NTE talebinin %69’unu karşılayan Çin hükümetinin, ABD’ye karşı NTE’nin ihracatına yönelik gündeme getirdiği kontrol ABD tarafından tepkiyle karşılandı. Çin, NTE ihracatının kontrolü ve yasağı ile ilgili gelişmeler olacağını 4 Nisan’da duyurmuştu.

Enerji depolama sistemleri, elektrikli otomobiller, uydu haberleşmesi, yakıt hücreleri, akıllı füzeler ve yenilenebilir enerji teknolojileri gibi kritik öneme sahip üretim süreçlerinde çok değerli olan NTE, ABD için büyük önem taşıyor. ABD dünyada yüksek teknoloji, askeri ve enerji alanlarında üretim ve ihracat gücünü elinde tutmakta ve bu gücü kaybetmek istememesi Çin ile arasında gerginliğe neden oldu. Çin NTE için toplam dünya rezervinin %49’una sahipken, ABD’nin yalnızca %2 gibi bir payı birkaç ülkeyle bölüşmesi, ABD’nin NTE temininde Çin’e bağımlı olduğunu gösteriyor.

Trump’tan Nadir Toprak Elementleri ile İlgili Karara Öfkeli Yaklaşım

Çin’in NTE hakkındaki bu kararına karşı sert tepki veren Donald Trump, Çin’e yüzde yüz gümrük vergisi getireceğini duyurdu. Trump, 1 Kasım itibarıyla yüzde yüz vergiyi uygulayacağını ve kritik yazılımların tümüne ihracat kontrolü uygulayacağını belirtti. Yalnızca yazılım alanında değil; uçak ve uçak parçaları gibi önemli alanlarda da tedbirler alabileceğini de ekledi. Ayrıca 1 Kasım’dan sonra Çin’e karşı Çin’in ürettikleri ürünlere, hatta bazıları onlar tarafından üretilmemiş olsa bile, ciddi ihracat kontrolleri getireceğini de söyledi.

Trump’tan Çin’e sert çıkış: “Dünya’yı esir tutmalarına izin vermeyeceğiz”

ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social hesabından yaptığı uzun açıklamada Çin’i “düşmanca davranmakla” suçladı. Trump, Çin’in birçok ülkeye nadir toprak elementleri ve diğer üretim bileşenleriyle ilgili ihracat kısıtlamaları getirmeyi planladığını belirterek, bunun “küresel piyasalarda büyük tıkanıklığa yol açabileceğini” söyledi.

Trump Truth Social isimli sosyal medya platformunda yaptığı paylaşımında,

“Çin’in dünyayı ‘esir’ tutmasına izin veremeyiz. ABD’nin de güçlü tekel alanları var, ama şimdiye kadar kullanmamıştım — ta ki şimdiye kadar!” ifadelerini kullandı. Trump ayrıca, Çin’in bu hamlesine karşılık olarak ABD’nin Çin’den gelen ürünlere yüksek gümrük vergileri uygulamayı ve “diğer finansal önlemleri” değerlendirdiğini açıkladı.

Normalde yakın bir tarihte Çin’in devlet başkanı Şi Cinping ile Güney Kore’de görüşmesi beklenmekte olan Trump, olanlardan sonra Pekin hükümetini görüşmeyi iptal etmekle tehdit etti. Trump sonrasında bir açıklamasında ise Şi Cinping ile görüşmesi için bir neden olmadığını belirtti.

İki Devlet Arasındaki Ticari Gerginlik Deniz Taşımacılığına da Sıçradı.

Birçok farklı sektör için taşımacılık yapan kargo gemilerine liman ücreti uygulanmaya başlandı.

Çin’in devlet televizyonundan yaptığı açıklamaya göre Pekin, ABD'ye ait, ABD tarafından işletilen, ABD yapımı ya da ABD bayraklı gemilere özel liman ücretleri uygulamaya başlayacak. Pekin, yalnızca ülkede inşa edilen ve tamir için gelen gemilerin vergilerden muaf tutulacağını duyurdu.

Çin’in aldığı bu kararların ardından Washington da kendi liman ücretlerini yürürlüğe koymaya karar verdi. ABD yönetimi bununla birlikte Çin'in küresel denizcilik sektöründeki hakimiyetini azaltmayı ve ülkede gemi yapımını güçlendirmeyi amaçlıyordu.

Çin ve ABD tarafından hayata geçirilen uygulama gündemdeki bu ticari gerginliğin deniz taşımacılığına kadar ilerlediğini tüm dünyaya göstermiş oldu.

Dünya’nın ekonomi alanında süper gücü iki devlet arasında olan bu gerilim elbette piyasa ekonomisine de yansıdı.

Devletlerin arasında yaşanan bu gerginlikler sonrasında piyasa ekonomisinde de ciddi değişimler söz konusu oldu. ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’e %100 ek tarife uygulayacaklarını açıklamasının ardından Bitcoin’de ciddi düşüş yaşandı. Bitcoin fiyatı ticaret tansiyonundan önce 111 binlerde seyrederken, olaylardan sonra 104 bine kadar geriledi. Bitcoin böylece son 4 ayın en düşük değerini görmüş oldu. Bu düşüş piyasada paniği de beraberinde getirdi.

ABD ve Çin gibi dünya ticaretinde en etkin devletlerden ikisinin bilek güreşi, tüm dünyayı ilgilendiriyor. Bu devletlerin aralarında yaşadığı çekişme, küresel ekonomi ve teknoloji dengeleri açısından çok önemli. Tedarik zincirler ile ilgili konuşursak eğer, Çin gerçekten bu kısıtlamaları uygularsa, küresel fiyatlar yükselir, üretim yavaşlar, bazı ülkeler enerji ve teknoloji krizleriyle karşılaşabilir. Çin’in ihracat kısıtlaması tehdidi, dünyanın üretim zincirini sarsabilir. Trump’ın sözünü ettiği gibi ABD, yüksek gümrük vergileri ve ticaret kısıtlamaları getirirse, bu yalnızca Çin’i değil, tüm küresel ticareti etkiler. Çünkü iki ülke, dünya ekonomisinin yaklaşık %40’ını oluşturuyor.

Üstelik bu gibi çekişmeler devletler arası ekonomik bloklaşmaya neden olabilir. Yani dünyayı “Çin çevresindekiler” ve “ABD çevresindekiler” olarak ikiye bölebilir. Böylece küresel ekonomi daha kutuplaşmış ve rekabetçi bir hale gelir.

Tüm bunlar iki devlet arasındaki çekişmenin aslında ne kadar büyük sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor.

Şahika Derin Türüt ve Deren İlbeyi tarafından editlenmiştir.