İtalyan sanatçı Maurizio Cattelan’ın “Komedyen” adlı eseri, 2019 yılında Art Basel Miami Beach fuarında ilk kez sergilendiğinde dünya çapında büyük ilgi uyandırmıştı. Duvara gri bir bantla yapıştırılan bu muz, 120 bin dolara alıcı bulmuştu. Bu durum sanat anlayışı perspektifleri arasında büyük bir tartışmaya yol açmıştı ve sanata yeni bir bakış açısı getirmişti. Bu sefer Sotheby’s müzayede evinde satışa çıkarılacak “Komedyen” eseri üzerine yapılan açıklamaya göre, eserin üç kopyasından biri tekrar satışa çıkarılacak ve bu kez 1 veya 1,5 milyon dolar aralığında bir teklif sunulması bekleniyor. İtalyan sanatçı, “Komedyen”i bir yorum eseri şeklinde tanımlayarak 2021 yılında Art Newspaper’a verdiği röportajda bunun bir şaka olarak düşünülmemesi gerektiğini ve duvara bantlanmış muzu “değer verdiğimiz şeylerin bir yansıması” olarak açıklamıştı.
2019 yılında eser satışa çıkarıldığında sergiyi ziyaret eden pek çok kişi tarafından büyük tepki alan “Komedyen”, herkesin aklında “Sıradan bir muz nasıl sanat eseri olabiliyor?”, “Bu kadar basit ve emek gerektirmeyen bir şeyden sanat eseri olur mu?” sorularını oluşturmuştu. Kafalarda oluşan bu soru işaretleri sebebiyle sanat dünyası eserin değeri konusunda ikiye bölünmüştü ve bazı eleştirmenler, bu sanat anlayışının, sanatın değerini sorgulayan kavramsal eserlere kadar dayandığını öne sürmüştü. Diğer yandan, Catellan tarafından farklı bir bakış açısıyla ele alınmış bu eser, onun tarzına alışmış sanat severleri tekrar sergiye toplamayı amaçlamaktadır.
İtalyan sanatçı Maurizio Cattelan hiciv yaptığı eserlerle meşhur. 59 yaşındaki sanatçı bugüne kadar “duvara bantlanmış muz” kadar olmasa da ses getiren birçok eseriyle bilinmektedir. Milano’daki borsa binasının önüne yerleştirdiği “L.O.V.E.” isimli orta parmak heykeli, “America” adını verdiği, kanalizasyon sistemine bağlı ve kamu kullanımına açık altın bir klozet yerleştirmesi, Papa’nın üzerine meteor düşürdüğü heykeli diğer dikkat çeken eserlerinden sadece bir kaçı. Cattelan bu eserler sayesinde kurumlara, kurumsal yapılara, bireysel davranış ve algı biçimlerine yönelik bir eleştiri getirmektedir ve sahip olduğu bakış açısı gereği oyun oynamaktan, dalga geçmekten ve olay çıkarmaktan keyif almaktadır. Keyif almasıyla beraber, sanata karşı bakış açısını farklı materyaller yardımıyla aktararak kendi tarzını oluşturmaktadır.
İtalyan sanatçının bu tarzından 2019 yılında yapılan sergide etkilenen Billy ve Beatrice Cox çifti, 120 bin dolar vererek “Komedyen” eserini satın almıştı. Bancroft ailesinin büyük mirasçılarından olan Billy Cox, Miami’de Page Six’e yaptığı açıklamada “Eserin sanat ve toplumumuz hakkında yarattığı tartışma sonrası onu almaya karar verdik. Risk aldığımızı biliyorduk ama nihayetinde Cattelan’ın muzunun ikonik bir tarihi nesne olacağını hissediyoruz.” ifadelerini kullanmıştı. Eseri ünlü sanatçı Andy Warhol’un “Campbell Çorba Konserveleri” işiyle karşılaştıran çift, Warhol'ın eserine de ilk ortaya çıktığında sanat çevrelerinin güldüğünü belirterek “Eseri sanat dünyasının tek boynuzlu atı olarak gördük ve onun sonsuza kadar kamuya açık olmasını sağlamak, tartışmaları devam ettirmek ve kamusal alanda süresizce düşünceleri ve duyguları kışkırtmak için onu satın aldık." ifadelerini kullanmıştı. Eseri yakında bir müzeye bağışlamayı düşündüklerini de belirtmiş olan çift, muzun çürüme nedeniyle iki günde bir değiştirilmesi gerektiğini söylemişti. Fakat esere sahip olan çift, Gürcistan doğumlu ABD'de yaşayan performans sanatçısı David Datuna’nın Miami'deki Art Basel sanat fuarında sergilenen eseri duvardan sökerek yemesiyle, eser hakkındaki planlarını gerçekleştirememişti. Olay sırasında "Sanat performansı... Aç sanatçı..." diyen Datuna hakkında herhangi bir şikayette bulunulmamış olsa da eser sergilendiği yerden kaldırılmıştı. New York'a döndüğünde konuyla ilgili basın toplantısı yapan Datuna "Bu vandalizm değil. Performans sanatıydı. Kesinlikle pişman değilim." açıklamalarında bulunmuştu. Yaşanan bu olay, Catellan’ın sanatına karşı tekrar tepki toplanmasına sebep olmuştu ve eser hakkında “Bu da sanat mı?”, “Bunu ben de yaparım” şeklinde düşünceler oluşmuştu. Aslında Catellan’ın sanatlarının temel amacı da insanlarda bu fikirleri uyandırmaktır. “Komedyen” eserinde de aynı fikirleri uyandırmayı amaçlayan İtalyan sanatçı, eseri tekrar sergiye sunulurken “Hepimiz bu muzun bir parçasıyız.” ifadelerini kullandı. Bazı eleştirmenler Catellan’ın bu ifadesini destekleyerek duvara bantlanmış muzun tek başına bir eser olmadığını, duvara asıldıktan sonra medyada ve online dünyada aldığı aşırı etkileşimle bir esere dönüştüğü görüşünü savundu.
Sanat dünyası ve düşünürlerinin tartışma konusu haline gelmiş İtalyan modern sanatçısı Maurizio Cattelan’ın duvara bantlanmış bir muzdan oluşan “Komedyen” eserinin modern sanat hayranlarını tekrar sergide toplamasını amaçlanıyor. Cattelan’ın sanata karşı bakış açısına alışık olmayan sanat severlerin ise kafalarında tekrar belirsizlikler oluşması bekleniyor. Eleştirmenler bu iki zıt sanat anlayışının, sanat tarihi açısından bir dönüm noktası olacağını tartışıyor.
Şahika Derin Türüt ve Can Tarhan tarafından editlendi