Çin Halk Cumhuriyeti, "Bahar Bayramı" olarak adlandırılan geleneksel Ay Yeni Yılı'nı kutlamalarla karşıladı.
Ülke, 12 Hayvanlı Takvim'e göre 10 Şubat’ta "Tavşan Yılı"nı geride bırakarak "Ejderha Yılı"na girdi. Çin kültüründe güç, şans ve refahı getireceği kabul edilen Ejderha Yılı'nın gelişi, farklı şehirlerde etkinlikler ve törenlerle kutlandı.
Ay Yeni Yılı, Çin, Vietnam, Singapur ve Güney Kore de dahil olmak üzere birçok doğu Asya ülkesinde geleneksel olarak ay-güneş takviminin başlangıcını kutlayan bir tatildir. Çin başta olmak üzere diğer Asya ülkelerinde de yılın en önemli bayramlarından biri sayılan Ay Yeni Yılı, Gregoryen takvimindeki “Yeni Yıl” kavramından farklı olarak bir gün değil birkaç gün boyunca kutlanır.
Ay takvimini baz alan bu tatilin başlangıcında geleneksel bir ziyafet gerçekleştirilir ve göksel tanrılar başta olmak üzere atalar ve tüm ev halkı onurlandırılır. Ay Yeni Yılı, genellikle Gregoryen takviminin Ocak ayının sonlarında doğru gerçekleşen ilk yeni ay ile başlar ve ve dolunaya kadar sürer. Bu Ay takviminin ilk 15 gününe tekabül eder.
Ay takvimindeki her yıl, Güneşin yörüngesindeki dönüşü boyunca sıralanan 12 ay veya "burç" döngüsüne dahil edilen 12 Zodyak hayvanından birini temsil eder.
Çin Zodyak kuşağındaki 12 hayvan; sıçan, öküz, kaplan, tavşan, ejderha, yılan, at, koyun, maymun, horoz, köpek ve domuzdur. Hayvanların yanı sıra “toprak”, “su”, “ateş”, “ahşap” ve “metal”den oluşan beş element de geleneksel Ay takvimine haritalandırılmıştır. Her yıl, bir elemente karşılık gelen bir hayvanla ilişkilendirilir.
2024 yılı, Tavşan Yılı’ı geride bırakarak 10 Şubat 2024'te başlayıp 28 Ocak 2025'te (Çin Yeni Yılı Arifesi) sona eren Ahşap Ejderha Yılı'dır. 60 yılda bir denk gelen Ahşap Ejderha Yılı en son 1964'te ve ondan önce de 1904'te kutlandı. Her yeni yıl ile ilişkilendirilen bu hayvan ve elementlerin o yıl doğan insanlara karakteristik bir dizi kişilik özellikleri yüklediğine inanılmaktadır. Bu inanışa göre Ejderha yıllarında doğan insanların genellikle doğuştan gelen cesarete, azim ve zekaya sahip oldukları ve sıklıkla coşku ve güven sergiledikleri kabul edilmektedir.
Çin Yeni Yılı'nın kökeninin ne olduğu hakkında ise bir sürü efsane bulunmaktadır. Şang Hanedanlığı'nın hüküm sürdüğü M.Ö. 14. yüzyıla dayandığı düşünülen bayramın Çin mitolojisine göre kökeni, Nian (Çince "yıl") adlı bir canavara karşı yapılan savaşa dayanıyor. Yeni yılın ilk günü, Nian köye gelip insanları tehdit eder. Ancak köylüler Nian'ın yüksek sesten, parlak ışıklardan ve kırmızı renkten korktuğunu keşfeder. Bu nedenle her yeni yılda köylüler Nian'ı korkutmak için kırmızı fenerler asar ve havai fişek kullanırlar ve Nian bir daha ortaya çıkmaz.
Ay Yeni Yılı nasıl kutlanır?
Çinliler için Ay Yeni Yılı, bir diğer adıyla Bahar Şenliği, 40 gün sürer ve birçok alt festival ve ritüelden oluşur. Yeni Yıl yedi gün süren bir resmî tatildir ve yeni yılın arifesinde Çinli aileler geleneksel olarak kutlamayı büyük bir akşam yemeğiyle kutlarlar. Yılın en önemli yemeği olarak kabul edilen bu ziyafet, geleneksel olarak ailenin en yaşlı üyesinin evinde yapılır.
Nesiller sonra bayram, eskisine göre çok daha modern bir hale gelmiş olsa da Çin'de ve diğer ülkelerde binlerce yıllık gelenekler hâlâ yaşatılmaktadır. Kutlama geleneklerine örnek olarak Çin'de insanlar korkunç canavar Nian'ı kovduğu düşünülen havai fişekleri yakarlar. Kırmızı renk, refahı sağlamak için giyim ve dekorasyonda kullanılır ve insanlar, şans getiren sembollerle dolu kırmızı zarflar olan “hongbao”yu birbirleri ile takas ederler. Kore'de insanlar Seollal (Kore Yeni Yılı) sırasında pirinç keki çorbası hazırlar, Vietnam'da Yeni Ay Yılı kutlamaları sırasında da çiçekler önemli bir rol oynar.
Yeni Ay Yılı kutlamaları hala devam ederken Ahşap Ejderha Yılı’nın bizlere getireceklerine hep beraber şahit olacağız. 28 Ocak 2025’te, Ahşap Yılan Yılı’nda görüşmek üzere.
Kaynakça:
The Origin of Chinese New Year, Haiwang Yuan, Western Kentucky University TopSCHOLAR
Lunar New Year Origins, Customs Explained, Laura Rico, University of California
Lunar New Year 2024: What does the Year of the Dragon mean? The University of Sydney
Why Lunar New Year prompts the world’s largest annual migration National Geographic
How Lunar New Year Is Being Celebrated By Asian Communities Around the World TIME
Comments